In de ochtend van 21 juli 1892 werd het lichaam van Ellen Smith gevonden achter het pas geopende Zinzendorf Hotel in Winston-Salem, North Carolina. Ze bleek doodgeschoten te zijn.
Het verhaal van de moord op Ellen Smith is een klassiek verhaal over verleiding en verraad. Een mooie en onschuldige jonge vrouw wijkt af van het rechte pad voor een ontrouwe minnaar die al snel haar moordenaar blijkt te worden. De moord werd het onderwerp van veel krantenberichten en moordballades.
Het verhaal:
Wat er werkelijk gebeurde is na zo lange tijd niet exact meer te achterhalen. Het verhaal is gebaseerd op veronderstellingen en tegenstrijdige verslagen van mensen die er niet bij waren. De moord is in elk geval echt gebeurd en het slachtoffer en de dader hebben echt bestaan.
Ellen Smith werd vermoedelijk in 1874 geboren in Yadkin County, North Carolina. Uit gemeentearchieven blijkt er inderdaad iemand bestaan te hebben die aan die gegevens voldoet. Daar stond bij dat ze “mulat” is. Vandaag de dag zouden we zeggen: “persoon van gemengde afkomst”. Ze wordt omschreven als “zeer knap” en getint van kleur. Het zou kunnen dat een van haar ouders van Afrikaanse of Indiaanse afkomst is. Er is zelfs een wat nauwkeuriger omschrijving van haar uiterlijk: “niet slecht uitziend” met een “vrij scherpe neus”. “Ze had kort haar dat naar voren krulde en ze had blauwe ogen en rechte witte tanden.”
Ten tijde van de moord zal ze dus een jaar of 18 zijn geweest. Vermoedelijk werkte ze in het splinternieuwe Zinzendorf Hotel toen ze Peter DeGraff ontmoette. Deze jongeman was begin 20 en waarschijnlijk werkte hij ook in of in de buurt van het hotel. Als ik naar zijn achternaam kijk zou het me niet verbazen dat hij Nederlandse voorouders had. Misschien is het Nederlandse De Graaff verbasterd naar DeGraff.
Het leven in het negentiende-eeuwse Amerika was opwindend want Peter DeGraff dronk al vroeg whiskey en hij had een wapen op zak. Hij kwam regelmatig in aanraking met justitie en uit gegevens blijkt dat hij minstens 1 keer gearresteerd was. Hij zat toen gevangen vanwege het bezit van een pistool. Hij ontsnapte echter en vluchtte naar Virginia. Kranten omschreven hem als een rokkenjager die veel vrouwen had verleid en daarna geruïneerd of “in problemen” achter liet. Misschien maakte hij ze wel zwanger en ging er daarna weer vandoor. Grote vraag is natuurlijk waar die kranten dat op baseerden. Ook zijn relatie met Ellen Smith verliep onstuimig. Ten tijde van haar dood was ze zwanger en waarschijnlijk had ze eerder een kind dat als baby overleed.
De moord:
Wat de aanleiding van de moord was is niet duidelijk. Vermoedelijk had Peter ruzie gemaakt nadat Ellen begon aan te dringen op een huwelijk. Misschien was haar zwangerschap daar de reden wel toe. Wat ook zou kunnen is dat hij jaloers was omdat ze wellicht een verhouding met een andere man had. Er gaat ook een theorie rond dat ze hem juist níét meer zou willen. In elk geval had ze hem een briefje gestuurd waarin ze schreef dat ze hem in het bos achter het hotel wilde ontmoeten om hem wat te vertellen. Er werd inderdaad een briefje gevonden maar wat daar op stond is verloren gegaan.
In de middag van 20 juli 1892 werd Ellen door een schotwond in het hart gedood. De volgende ochtend werd haar lichaam gevonden. Op haar schort en jurk werden kruitsporen gevonden wat duidt op een pistoolschot van dichtbij. Een onbekend gebleven man had verschillende mensen gezegd waar ze moesten zoeken. Daarbij wordt gespeculeerd dat het Peter DeGraff geweest zou kunnen zijn. Waarschijnlijk wilde hij dat het lichaam gevonden zou worden.
Van Peter DeGraff wist men dat hij de minnaar van Ellen Smith was. Men had hem echter sinds de moord niet meer gezien. Daardoor werd hij de hoofdverdachte en er werd een arrestatiebevel tegen hem uitgegeven. Dat was eigenlijk op dat moment het enige dat gebeurde want voor de rest bleef het opvallend stil. De lokale sheriff werd bekritiseerd vanwege zijn besluiteloosheid en hij werd zelfs “laf” genoemd. De kranten speculeerden er op los want “misschien deed de sheriff niks omdat Peter DeGraff dingen over de sheriff wist die hij verborgen wilde houden”. Er gaan verhalen dat Peter gezien werd om op die manier de sheriff uit te dagen hem te komen halen. Er gebeurde echter niets tot er er een nieuwe sheriff gekozen werd.
Een jaar na de moord (juli 1893) werd er een nieuwe sheriff gekozen: McArthur. Hij kreeg te horen dat DeGraff gezien was toen hij bij het plaatsje Rural Hall uit een trein stapte. De sheriff stuurde wat mannen die kant op. DeGraff werd tijdens de zoekactie op de plaats delict gevonden: het bos achter het voormalige Zinzendorf hotel. Het hotel zelf stond er niet meer, dat was in de herfst van het moordjaar tot op de grond toe afgebrand.
Volgens ooggetuigen was Peter DeGraff daar terwijl ze hem hoorden roepen: “Ellen, als je in de hemel bent, sta dan op; als je in de hel bent, blijf daar”. Die avond werd hij opgepakt.
Het proces, 11 augustus 1893
DeGraff werd beschuldigd van moord met voorbedachten rade. Hij pleitte onschuldig. Hij beweerde dat hij Ellen Smith niet had vermoord maar dat hij vanwege een oude volkslegende op die plaats was. Volgens die volkslegende was het namelijk zo dat als ergens iemand vermoord is en daar de juiste woorden werden uitgesproken dat de vermoorde terug zou komen. Die verklaring bezegelde waarschijnlijk zijn lot. Niemand geloofde dit natuurlijk. Het proces duurde drie dagen en de jury beraadslaagde 12 uur. Na afloop van de beraadslaging verklaarden ze hem schuldig aan moord met voorbedachten rade.
Nasleep
Er werd beroep aangetekend vanwege verschillende details, maar het vonnis werd gehandhaafd. DeGraffs advocaten dienden een verzoekschrift in bij gouverneur North Carolina voor uitstel van executie, maar ook dat werd afgewezen. DeGraff werd veroordeeld tot de strop.
De executie vond plaats op 8 februari 1894. Er kwamen toeschouwers uit heel North Carolina om de ophanging met eigen ogen te zien. Naar schatting waren er iets van 6000 mensen en vanwege die drukte leek het meer een kermis dan een executie. DeGraff werd onder druk gezet om te bekennen, maar hield vol onschuldig te zijn terwijl hij het schavot beklom. De “feeststemming” hield aan toen de strop om zijn nek werd gehangen. Precies op dat moment gaf DeGraff aan dat hij een verklaring wilde afleggen. Hij zei: “Ik heb Ellen Smith vermoord. De enige woorden die ze zei nadat ik had geschoten, waren: ‘Heer, wees mij genadig'”. Verder zei hij dat hij van haar hield en met haar wilde trouwen. Hij zei niet waarom hij haar had vermoord, alleen dat hij destijds dronken was. Met een Bijbel in de hand zei hij zijn laatste woorden: “Ik sta hier vandaag om mijn verdiende straf in ontvangst te nemen. Ik zeg nogmaals tegen de mensen hier: pas op voor slechte vrouwen en whisky… raak geen kaarten, slechte vrouwen en dobbelstenen aan. Luister naar mijn laatste woorden.” De Bijbel gaf hij daarna aan zijn broer Lee. De kap ging over zijn hoofd en het vonnis werd voltrokken.
De ballade
Kort na de executie verscheen de ballade “Poor Ellen Smith”. Het lied vertelt het verhaal vanuit het perspectief van de ter dood veroordeelde. Volgens de overlevering heeft DeGraff het zelf geschreven en de gevangenis uit laten smokkelen. Of dat echt zo is valt te betwijfelen. Hetzelfde werd gezegd over de beroemde moordzaak van Tom Dula (Tom Dooley). Er is ook beweerd dat de ballade een tijdlang verboden was. In de tekst komt het erop neer dat de ter dood veroordeelde onschuldig is. Men vreesde dat het lied zou aanzetten tot geweld.
De versie die het eerst opgenomen werd dateert uit 1925 en werd gespeeld en gezongen door Henry Whitter. Een bekende naam want in die periode speelde hij veel ballades.
Enkele andere covers zijn van: Dykes Magic Trio (1927), Molly O’Day (1949), Peggy Seeger (jaren 50), de Stanley Brothers (1956), het Kingston Trio (1963, die van de beroemdste Tom Dooley), de New Lost City Ramblers (1964) en Laura Cantrell (2005)
Henry Whitter – Poor Ellen Smith:
Kingston Trio – Poor Ellen Smith:
Bronnen:
nc.gov (North Carolina Governement)
.
Johnny Joosse, augustus 2025