De ballade “Henry Lee” uit 1929 werd geschreven door kolenmijnwerker Dick Justice (1903 -1962) uit West Virginia. Het is een tragisch liefdesverhaal met een duistere afloop: een traditionele moordballade. Bij dat genre gaan de verhalen vaak over een “crime passionnel” waarover men vaak zegt dat ze ook echt gebeurd zijn. Het vermoeden bestaat dat het verhaal van dit lied teruggaat tot soortgelijke nummers uit Engeland van begin 19de eeuw.
Behalve kolenmijnwerker was Dick Justice ook een invloedrijke blues- en folkmuzikant. In 1929 nam hij voor Brunswick Records in Chicago tien nummers op. Zijn muziekstijl werd sterk beïnvloed door zwarte muzikanten. Dick Justice is muzikaal verwant aan Frank Hutchison met wie hij musiceerde. Hutchison was ook een kolenmijnwerker uit West Virginia. Justice’s opname van de ballade “Henry Lee” is het openingsnummer van de beroemde muziekverzameling “Harry Smiths Anthology of American Folk Music”.
De Anthology of American Folk Music, samengesteld door Harry Smith (1923-1991), is een van de meest invloedrijke muziekverzamelingen in de geschiedenis van hedendaagse muziek. Harry Smith was iemand met grote kennis en vaardigheden in meerdere uiteenlopende vakgebieden. Een van zijn liefhebberijen was het verzamelen van commercieel verkochte 78-toerenplaten. Een bloemlezing van zijn enorme verzameling werd in 1952 uitgebracht door Folkways Records. De muziek van die verzameling was op dat moment bij het grote publiek vrijwel onbekend. Het waren diverse opnames uit de late jaren 20 en vroege jaren 30.
Al meer dan 70 jaar beïnvloedt de verzameling muziekfans, musicologen en muziekhistorici. Beroemd geworden muzikanten werden erdoor geïnspireerd zoals: Bob Dylan, Joan Baez, Jerry Garcia en talloze anderen. Veel van de nummers in de verzameling zijn klassiekers geworden zoals onder andere Dick Justice’s “Henry Lee”.
In het lied wordt Henry Lee door een vrouw verleid; waarschijnlijk is ze zijn minnares of in elk geval een aanbidster. Ze wil dat hij bij haar blijft, maar Henry vertelt haar dat hij een andere vrouw liefheeft. Gekwetst en jaloers vermoordt de vrouw hem door hem met een mes te steken en in een put te duwen. Een vogeltje is getuige van de moord en zegt alles te gaan verklappen.
De strekking van het lied draait er om hoe verraad, onbeantwoorde liefde jaloezie kunnen leiden tot fatale daden. Maar de waarheid zal hoe dan ook altijd boven komen.
Het knappe vind ik dat iemand die een hard werkend leven leidt toch tot zulke prachtige poëtische creaties in staat is. Iets wat je eigenlijk niet verwacht. Wat mij bij dit soort muziek uit die periode ook aanspreekt is dat de muziek vaak vrij eenvoudig is. Vaak een rustig voortkabbelende gitaar met zo af en toe een viool of een mondharmonica.
Songtekst:
“Get down, get down, little Henry Lee, and stay all night with me.
The very best lodging I can afford will be fare better’n thee.”
“I can’t get down, and I won’t get down, and stay all night with thee,
For the girl I have in that merry green land, I love far better’n thee.”
She leaned herself against a fence, just for a kiss or two;
With a little pen-knife held in her hand, she plugged him through and through.
“Come all you ladies in the town, a secret for me keep,
With a diamond ring held on my hand I never will forsake.”
“Some take him by his lily-white hand, some take him by his feet.
We’ll throw him in this deep, deep well, more than one hundred feet.
Lie there, lie there, loving Henry Lee, till the flesh drops from your bones.
The girl you have in that merry green land still waits for your return.”
“Fly down, fly down, you little bird, and alight on my right knee.
Your cage will be of purest gold, in deed of property.”
“I can’t fly down, or I won’t fly down, and alight on your right knee.
A girl would murder her own true love would kill a little bird like me.”
“If I had my bend and bow, my arrow and my string,
I’d pierce a dart so nigh your heart your warble would be in vain.”
“If you had your bend and bow, your arrow and your string,
I’d fly away to the merry green land and tell what I have seen.”
Het origineel van Dick Justice (1929):
De versie van Tom Darby & Jimmie Tarlton uit 1930 is wellicht nóg mooier. Daar gaat het over een jonge jager, Low Bonnie, die verleidt wordt door een oude vlam van hem. Met mooie woorden lokt ze hem naar binnen om hem daar met witte chocoladecake en drinken te verleiden. Hij zegt dat hij wel binnen wil komen maar dat hij een meisje aan de andere kant van de stad lief heeft. Terwijl hij op haar schoot zit steekt ze hem met een klein mesje dood.
Darby & Tarlton – Lowe Bonnie (1930):
Een veel modernere versie maar nog steeds dezelfde strekking van het verhaal.
Nick Cave & P.J. Harvey – Henry Lee (1996):
Bluegrass legende Ralph Stanley speelde in 2002 ook een cover van dit lied. Hij hield het bij de traditionele versie en zijn hoge stemgeluid past daar perfect bij.
Ralph Stanley – Henry Lee (2002):
Bronnen:
oldweirdamerica.wordpress.com
blinddogradio.blogspot.com
Johnny Joosse, september 2025